نگاهی اجمالی به مفهوم ترجمه
ترجمه عموماً برای برقراری ارتباط با اقوام و ملل دیگر و بخصوص برای برطرف کردن برداشت های اشتباه که نتیجه تفاوت های فرهنگی و زبانی بین دو زبان هستند، امری ضروری محسوب می شود.

حتیم و ماندی (۲۰۰۴) ترجمه را در سه جمله زیر تعریف می کنند:

ترجمه ، فرآیند انتقال یک متن نوشتاری از یک زبان به زبان دیگر در یک بافت فرهنگی اجتماعی معین؛
ترجمه ، محصول مکتوب به دست آمده که در بافت فرهنگی اجتماعی زبان مقصد نقش خود را ایفا می کند؛
و پدیده های زبانی، بصری، شناختی، فرهنگی و ایدئولوژیکی موجود در فرآیند ترجمه است.
نکته جالب در مورد ترجمه این است که ترجمه فقط به برگرداندن یک زبان به زبان دیگر تلقی نمی شود، بلکه موارد دیگری نیز وجود دارند که متضمن نوعی ترجمه هستند. به این ترتیب، ترجمه مفهوم گسترده ای است که به افراد و صنایع گوناگون به روشهای مختلفی کمک می کند و نه تنها یک پدیده زبانی است بلکه یک پدیده فرهنگی، جامعه شناختی و ایدئولوژیکی نیز در نظر گرفته می شود.

مجموعه اصطلاحات (Terminology) رایج در مطالعات ترجمه
اصطلاح Terminology به مجموعه های عظیم واژگان تخصصی اشاره دارد که در گفتمان مربوط به هر حوزه فنی یافت می شود. مجموعه اصطلاحات برای ترجمه ماشینی (Machine Translation) مناسب تر است (آرنولد و دیگران ۱۹۹۴ص۱۰۷). اصطلاح شناسی در ترجمه به معنای مدیریت اصطلاحات است یا به عبارت دیگر، روش های ابداع، نگهداری و استفاده از بانک های اصطلاح (Term Bank) می باشد. مزیت این بانک اصطلاحاتی این است که به مترجم کمک می کند تا در روند ترجمه برای انتخاب واژه ی مناسب تصمیم درست بگیرند. بدین ترتیب ، بانک ترجمه مترجم را با اصطلاحات موجود در زبان مقصد آشنا کرده یا اینکه مترجم را کمک می کند تا واژه ی نو بیافریند و به شیوه های تولید ترجمه قابل اعتماد دست یابد (سیگر۱۹۹۲ص۱۱۲).

پذیرفتگی (Acceptability) و بسندگی (Adequacy)
این دو اصطلاح رایج در رویکرد ترجمه ادبی توری (۱۹۹۵:۱۹۸۰( معرفی شده است. بر طبق این رویکرد، هر متن ترجمه شده جایگاهی بین دو قطب بسندگی (Adequacy)- یعنی تبعیت از هنجارهای زبانی و متنی نظام (System) مبداء- و پذیرفتگی (Acceptability)- یعنی تبعیت از هنجارهای نظام مقصد- به خود اختصاص می دهد.

نکته: این که در هر ترجمه کدام یک از این دو قطب ارجعیت دارد، بر اساس ارزش هنجارهای آغازین تعیین می شود. برای اطلاع از انواع هنجارها به این بخش رجوع کنید.

صحت (Accuracy)
این اصطلاح در ارزشیابی ترجمه کاربرد بسزایی دارد و به میزان مطابقت ترجمه با متن اصلی اشاره می کند. در این اصطلاح حفظ محتوای اطلاعاتی متن مبداء در متن مقصد حائز اهمیت است و ترجمه صحیح را عموما تحت اللفظی می داند نه آزاد.

اقتباس (Adaptation)
این اصطلاح حاکی از آن است که متن مقصد به گونه ایی ترجمه شود تا مناسب مخاطبان خاص (کودکان) یا برای اهداف دیگری ورای ترجمه باشد. از دیدگاه تجویزی ((Prescriptive view این نوع ترجمه قابل قبول است ولی بسیاری از جمله بسنت و توری به این ترجمه انتقادهای بسیاری داشتند. از دیدگاه توصیفی (Descriptive view) اقتباس یکی از انواع متفاوت بازنویسی (Rewriting) است.

معادل یابی
از سوی دیگر، مترجمان در فرایند ترجمه با عناصر مشکل سازی روبرو می شوند که این عناصر ممکن است وابسته به فرهنگ باشد (مثلاً اسامی، مکان ها، غذاها، سازمانها و غیره) و یا وابسته به زبان باشد (مانند ساختار جملات، اصطلاحات علمی، گویش ها و غیره) (چیارو، ۲۰۰۵). مترجمان زبده اینگونه عناصر مشکل ساز را تشخیص داده و به نحوی آنها را ترجمه می کنند که پیام زبان مبدأ به درستی به زبان مقصد منتقل شود و پیام یا قسمتی از آن از دست نرود.

نحوه فرایند ترجمه در چارچوب بافت متنی
از آنجاییکه ترجمه وسیله ای برای برقراری ارتباط با مردم ملل مختلف است، متنی که ترجمه می شود متشکل از واحدهای ارتباطی در نظر گرفته می شود.

اما ترجمه تحت تأثیر عواملی قرار می گیرد که یکی از آنها بافت متن است. از نظر فولر (۱۹۸۱)، بافت با توجه به نیروهای اجتماعی اقتصادی، روابط قدرت، نقشهای شغلی و طبقه بندی اجتماعی تعیین می شود. بنابراین، متنی که ترجمه می شود تحت تأثیر این عوامل قرار می گیرد؛ به عبارت دیگر، متن و بافت در تعامل با یکدیگرند و روی هم اثر می گذارند. به این تعامل متن سازی می گویند.

یکی از مفاهیم مطرح شده در این زمینه «سیاق کلام» است که به گونه ای از زبان اطلاق می شود که توسط فرد یا گروه معینی بکار می رود (هالیدی و دیگران، ۱۹۶۴) و بنابراین به گونه های کاربردی متفاوت زبان اشاره دارد. سیاق کلام توسط سه عامل تعیین می شود که عبارتند از: زمینه، فحوا و اسلوب (هالیدی، ۱۹۷۸). زمینه همان موضوع متن مورد نظر است؛ فحوا به میزان رسمی بودن متن مربوط می شود؛ و اسلوب به ابعاد مختلف متنی گفته می شود، از جمله انسجام و همبستگی متن. در حقیقت، برای تعیین سیاق کلام یک متن، می بایست متن را از لحاظ زمینه، فحوا و اسلوب آن بررسی کرد.

و اما عامل مهم دیگری که بر ترجمه اثر می گذارد و به نوعی شکل متن ایجاد شده در زبان مقصد را تعیین می کند هدف متن مقصد (متن ترجمه شده) یا هدف از ترجمه متن مورد نظر است. هدف از ترجمه یک متن همان کاربردی است که برای متن مقصد در نظر گرفته شده است و با توجه به گیرنده متن متفاوت می باشد. اما چه کسی هدف از ترجمه یک متن را مشخص می کند؟ فرد یا افرادی که ترجمه ای را سفارش می دهند، یعنی همان مشتری، هدف ترجمه را نیز تعیین می کنند. هدف یا مقصود از ترجمه یک متن بسیار وابسته به نوع متن مبدأ (متنی که ترجمه می شود) است. ریس (۱۹۷۱/۲۰۰۰) سه نوع متن را با توجه به مقصود یا کاربرد آنها مطرح می سازد که عبارتند از:

متون آموزنده که حاوی اطلاعات مفید هستند؛
متون بیانی یا توصیفی که ایده ها و نظرات را در قالبی خلاق ارائه می دهند؛ و
متون ترغیبی که تمایل به متقاعد کردن دارند.
نوع متن و بافت متناظر آن بر طریقه ترجمه متن و برگرداندن آن به زبان مقصد تأثیر می گذارند.